Als het aan de Stichting Nationale Herdenking 15 Augustus 1945 ligt, wordt op 15 augustus voortaan Nationale Spekkoekdag gevierd, zo lijkt het. De stichting wil 'meer jonge mensen betrekken bij de herdenking' en dat doe je natuurlijk met een spekkoekwedstrijd.
NEE. Gewoon: nee.
Spekkoek-fotomomentje
Onlangs organiseerde de stichting in samenwerking met het Indische blad Moesson, een wedstrijd spekkoek-bakken, 'want eten hoort bij de Indische cultuur', aldus de stichting. Zowel thuisbakkers als toko's doen mee. De beste spekkoek van de toko's zal geserveerd worden tijdens de herdenking.
"De beste thuisbakker gaat met zijn of haar spekkoek op de thee bij voorzitter Thom de Graaf van de Raad van State. Daar zal een mooie foto worden gemaakt, die op de website en de sociale mediakanalen van Stichting Nationale Herdenking 15 Augustus 1945 wordt geplaatst." Bron: Omroep West
Uiteraard wordt dat een prachtig fotomomentje: de voorzitter van de Raad van State die met een Indische(?) thuisbakker herinneringen ophaalt aan die goede oude koloniale tijd, onder het genot van een lekker kopje koloniale Max Havelaar thee en een plakje Indische spekkoek (die eigenlijk van oorsprong niet Indisch, maar Portugees is: bebinca). Kolonialer kan het niet. Het roept nu al vergeelde beelden op van witte mannen in nog wittere tropenpakken, veranda's en buigende bedienden. Aah... tempo doeloe.
De Stichting Nationale Herdenking 15 Augustus 1945 (een hele mondvol, zelfs zonder spekkoek) lijkt de weg volledig kwijt te zijn. Ze bakken er met dit spekkoek-idee in elk geval helemaal niets van. Oorlogsleed herdenk je niet met een spekkoekwedstrijd, maar met respect. Zeker als je bedenkt dat duizenden in de Japanse concentratiekampen (en daarbuiten) moesten vechten om een rijstkorrel of bezweken aan honger, ziekte of mishandeling. Het is simpelweg ongepast. Wat is in hemelsnaam de link tussen spekkoek en de herdenking van de Japanse capitulatie? Lag de kampbeul van Tjideng soms uren op z'n knieën voor zijn oven om spekkoek te bakken voor de geïnterneerde vrouwen en kinderen? Belachelijk.
Verjonging
De stichting wil 'meer jonge mensen betrekken bij de herdenking', dus dan organiseer je een spekkoekwedstrijd? Serieus? Want 'spekkoek staat symbool voor de Indische cultuur' en 'eten hoort bij de Indische cultuur.' Hou toch op. Een kortzichtiger stereotype kom je zelden tegen. Daar is vast heel lang over vergaderd, onder het genot van een zakje subsidie.
Veel mensen zien de Indiëherdenking elk jaar minder Indisch worden. Die kritiek is mijns inziens meer dan terecht. De ceremonie wordt elk jaar 'witter'. Bovendien wordt 15 augustus steeds verder opgeslokt door 4 en 5 mei met een vleugje 17 augustus. Het is leuk dat je de herdenking inclusiever wilt maken en jongere mensen wilt aanspreken, maar dat doe je niet met spekkoek. Dat doe je met gedegen educatie.
Hierin ligt een taak voor de overheid: veranker de geschiedenis van Nederlands-Indië nu eindelijk eens in het curriculum. En dan heb ik het niet over die vooringenomen 'onderwijscommissie' die zich vanuit de collectieve erkenning met dit onderwerp bezighoudt, maar over gedegen onderwijskundigen en historici die een eerlijk en evenwichtig beeld neerzetten.
Zolang het curriculum niet gewijzigd is, ligt de voorlichting over de historische achtergrond van de herdenking bij de organisatie ervan. Zorg ervoor dat scholen en media weten wat er op 15 augustus herdacht wordt. Het gaat hier om een herdenking, geen spekkoek-evenement. Anders kan de stichting haar naam beter veranderen in de stichting Nationaal Stereotypen & Spekkoekfestijn. Zend dan die herdenking voortaan ook maar uit op 24Kitchen.
©Anneke van de Casteele
 |
| Spekkoek of Bebinca? |
